Hội nghị NeurIPS 2024 (Conference on Neural Information Processing Systems) đã diễn ra với nhiều buổi thảo luận và bài thuyết trình nổi bật về AI và các vấn đề đạo đức liên quan đến công nghệ. Tuy nhiên, một sự cố đáng chú ý đã xảy ra trong bài thuyết trình của Giáo sư Rosalind Picard, một trong những diễn giả chính của hội nghị.

Trong bài thuyết trình về "Cách tối ưu hóa những gì quan trọng nhất", Giáo sư Picard, một chuyên gia tại Phòng thí nghiệm truyền thông MIT, đã nhắc đến câu chuyện của một sinh viên Trung Quốc. Sinh viên này đã bị đuổi học khỏi một trường đại học hàng đầu sau khi sử dụng công nghệ AI, và lý do được trích dẫn là "Không ai ở trường tôi dạy chúng tôi về đạo đức hay giá trị". Tuy nhiên, điều gây tranh cãi là cách Picard đưa vào slide bài thuyết trình của mình một bình luận nói rằng "Hầu hết người Trung Quốc mà tôi biết đều trung thực và ngay thẳng về mặt đạo đức."

Phản ứng từ Cộng Đồng AI

Ngay sau buổi thuyết trình, cộng đồng AI và các nhà nghiên cứu như Jiao Sun từ Google DeepMind đã lên tiếng chỉ trích. Sun đã chia sẻ một bức ảnh về slide và bày tỏ sự không đồng tình: "Giảm thiểu định kiến chủng tộc từ LLM (Mô hình ngôn ngữ lớn) dễ hơn nhiều so với việc xóa bỏ nó khỏi con người!" Lời bình luận này đã thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ các chuyên gia, trong đó có Yuandong Tian, nhà nghiên cứu tại Meta, người cũng chỉ trích rằng đây là một hành vi phân biệt chủng tộc rõ rệt.

Bên cạnh đó, trong đoạn phim Hỏi & Đáp sau bài thuyết trình, một người tham dự đã nêu ý kiến rằng việc nhắc đến quốc tịch trong bối cảnh này là không cần thiết và có thể gây hiểu lầm, thậm chí xúc phạm người khác. Thực tế, đây là lần duy nhất quốc tịch của một cá nhân được đề cập trong bài thuyết trình, điều này càng làm tăng sự nhạy cảm đối với vấn đề định kiến chủng tộc.

Lời Xin Lỗi Từ Diễn Giả và Ban Tổ Chức

Ngay sau sự cố, Giáo sư Picard đã đưa ra lời xin lỗi chính thức, bày tỏ sự hối tiếc về việc đã nhắc đến quốc tịch của sinh viên. Trong một tuyên bố, cô viết: “Tôi thấy rằng việc này là không cần thiết, không liên quan đến quan điểm của tôi và gây ra những liên tưởng tiêu cực ngoài ý muốn. Tôi xin lỗi vì đã làm như vậy và cảm thấy rất tệ về sự đau khổ mà sự cố này đã gây ra.”

Ngoài ra, ban tổ chức NeurIPS cũng đã đăng lời xin lỗi công khai, khẳng định rằng sự việc này không phù hợp với quy tắc ứng xử của hội nghị. Họ cam kết rằng NeurIPS sẽ tiếp tục là một nền tảng khuyến khích sự đa dạng và hòa nhập, nơi tất cả mọi người đều được đối xử công bằng.

Tầm Quan Trọng của Đạo Đức AI và Tránh Định Kiến Chủng Tộc

Sự cố này đã làm nổi bật một vấn đề quan trọng trong lĩnh vực AI: Đạo đức trong việc sử dụng công nghệ và sự cần thiết phải tránh các định kiến chủng tộc. Việc đào tạo các mô hình AI một cách công bằng và không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như quốc tịch, chủng tộc hay văn hóa là một thách thức lớn trong ngành.

AI và đạo đức không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan đến các giá trị xã hội. Một trong những yếu tố quan trọng trong việc phát triển công nghệ AI là đảm bảo rằng mọi quyết định đều được đưa ra một cách khách quan và không thiên vị. Đây là lý do tại sao việc đào tạo và ứng dụng AI cần có sự tham gia của các chuyên gia từ nhiều nền văn hóa và quốc gia khác nhau, nhằm đảm bảo rằng các hệ thống AI không phản ánh hoặc khuếch đại những định kiến có sẵn trong xã hội.

Kết Luận

Sự cố tại NeurIPS 2024 đã khiến nhiều người phải suy nghĩ lại về vai trò của đạo đức trong công nghệ, đặc biệt là trong AI. Định kiến chủng tộc, dù vô tình hay cố ý, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với cộng đồng nghiên cứu và phát triển AI. Giáo sư Rosalind Picard đã học được bài học quan trọng về việc thận trọng khi chia sẻ những quan điểm có thể bị hiểu sai, và cam kết sẽ rút kinh nghiệm từ sự cố này.

Hội nghị NeurIPS sẽ tiếp tục là một diễn đàn quan trọng cho các nhà nghiên cứu, chuyên gia và nhà phát triển AI, nơi các vấn đề về đạo đức, giá trị và sự đa dạng hòa nhập trong công nghệ sẽ được thảo luận và giải quyết. Tuy nhiên, sự cố này là một lời nhắc nhở rằng trong thời đại công nghệ 4.0, những định kiến vẫn tồn tại và cần được nhận thức và khắc phục để xây dựng một tương lai công bằng hơn cho mọi người.