Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, một trong những mối lo ngại lớn nhất hiện nay là sự lan truyền của thông tin sai lệch được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Mặc dù trong kỳ bầu cử 2024, không có sự tràn lan của thông tin sai lệch như nhiều người dự đoán, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng mối đe dọa này vẫn rất nghiêm trọng và có thể chúng ta không phải là mục tiêu chính.

Oren Etzioni, một nhà nghiên cứu AI lâu năm và là người sáng lập tổ chức phi lợi nhuận TrueMedia, cho rằng sự nguy hiểm của thông tin sai lệch không chỉ đến từ những video deepfake nổi tiếng, mà còn đến từ những tình huống và sự kiện khó nhận diện, gây khó khăn trong việc phản bác lại. Theo ông, những video và hình ảnh giả mạo không chỉ nhằm mục đích tấn công các nhân vật nổi tiếng như chính trị gia hay người nổi tiếng, mà còn nhắm vào các sự kiện nhỏ lẻ mà người xem không thể dễ dàng kiểm chứng.

Ví dụ, ông Etzioni chia sẻ rằng một video deepfake đã được phát tán trên các nền tảng như Telegram và WhatsApp, mô tả cảnh máy bay Iran bay qua Israel. Dù đây là thông tin giả, nhưng sự lan truyền của nó trên các nền tảng mà người dùng không dễ dàng tiếp cận đã khiến cho việc phản bác trở nên khó khăn hơn. Đặc biệt, những người không ở khu vực đó sẽ rất khó để xác minh sự việc này, dẫn đến việc thông tin sai lệch có thể tiếp cận hàng triệu người và thay đổi cách họ nhìn nhận sự việc.

TrueMedia, tổ chức do Etzioni sáng lập, đã phát triển các công cụ tự động và các nhóm điều tra để nhận diện và chống lại thông tin sai lệch. Tuy nhiên, họ thừa nhận rằng việc đo lường mức độ lan truyền của thông tin sai lệch rất khó khăn. Không có công cụ nào có thể tính toán chính xác số lượng video hay hình ảnh giả mạo đang được phát tán trên toàn cầu. Mặc dù vậy, một số nền tảng mạng xã hội như Twitter cho phép nhìn thấy một phần tác động của thông tin sai lệch khi một bài đăng có thể tiếp cận hàng triệu người trong vài giờ.

Một vấn đề quan trọng khác mà TrueMedia đang cố gắng giải quyết là tác động của thông tin sai lệch. Liệu một câu chuyện giả mạo có thể khiến người dân thay đổi quyết định bầu cử hay không? Liệu có ai đó quyết định không tham gia bầu cử chỉ vì bị ảnh hưởng bởi một video giả mạo? Đây là những câu hỏi mà Etzioni và nhóm của ông đang nỗ lực trả lời, dù họ cũng thừa nhận rằng hiện nay chúng ta vẫn chưa có đủ công cụ để đo lường chính xác tác động của thông tin sai lệch đối với quyết định của người dân.

Một trong những giải pháp hiện nay là sử dụng các công nghệ nhận diện thông tin giả như đánh dấu hình ảnh hay văn bản. Tuy nhiên, Etzioni cho rằng đây không phải là giải pháp hiệu quả trong cuộc chiến chống lại thông tin sai lệch. Theo ông, việc áp dụng các phương thức như đánh dấu hình ảnh chỉ là những biện pháp tình thế, không đủ để ngăn chặn các đối tượng xấu cố gắng tránh bị phát hiện. Ông cho rằng, "Đừng mang watermark vào một cuộc chiến súng đạn," ám chỉ rằng những tiêu chuẩn tự nguyện này có thể hữu ích trong các hệ sinh thái hợp tác, nhưng lại vô dụng khi đối diện với những kẻ ác ý.

Mặc dù tình hình hiện nay có vẻ đáng lo ngại, nhưng một điều đáng chú ý là cuộc bầu cử 2024 đã diễn ra mà không có nhiều sự can thiệp của thông tin sai lệch AI như nhiều người đã dự đoán. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là mối nguy hiểm đã qua đi. Etzioni cho rằng các thế lực đứng sau việc phát tán thông tin sai lệch có thể không cảm thấy cần thiết phải tham gia vào cuộc bầu cử này, và nếu họ quyết định can thiệp, hậu quả sẽ khó lường.

Trong khi đó, AI và công nghệ deepfake ngày càng trở nên tinh vi hơn, làm tăng nguy cơ các thông tin sai lệch có thể gây ra tác động nghiêm trọng trong tương lai. TrueMedia vẫn đang nỗ lực không ngừng để nâng cao khả năng phát hiện và đo lường tác động của các loại thông tin giả. Etzioni dự đoán rằng trong vòng 4 năm tới, chúng ta sẽ trở nên thành thạo hơn trong việc nhận diện và ứng phó với mối đe dọa này.

Mặc dù AI và công nghệ deepfake chưa gây ra nhiều tác động rõ rệt trong cuộc bầu cử gần đây, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta có thể chủ quan. Mối nguy hiểm từ thông tin sai lệch vẫn đang tồn tại và có thể trở thành một vấn đề lớn trong tương lai. Chính vì vậy, việc tăng cường nghiên cứu và phát triển các công nghệ nhận diện và ngăn chặn thông tin sai lệch là điều vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sự minh bạch của các cuộc bầu cử và thông tin xã hội nói chung.