AI Vào Tiểu Học: Lộ Trình Thận Trọng Cho Một Cuộc Cách Mạng Giáo Dục
Ý tưởng đưa Trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy ngay từ lớp 1 đang nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cấp cao nhất, nhưng để biến tầm nhìn đột phá này thành hiện thực, các chuyên gia cảnh báo rằng một lộ trình cực kỳ thận trọng và an toàn là yếu tố tiên quyết. An toàn cho trẻ em phải được đặt lên hàng đầu.
Đây là quan điểm được ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, nhấn mạnh tại buổi họp báo của Bộ Khoa học và Công nghệ. Theo ông, việc phổ cập AI là một phần không thể thiếu trong chiến lược quốc gia, nhưng cách tiếp cận ở bậc tiểu học phải hoàn toàn khác biệt.
Mục Tiêu Không Phải Là "Kỹ Sư Nhí"
Ông Thắng làm rõ, mục tiêu không phải là đào tạo ra những "kỹ sư nhí", mà là trang bị cho học sinh ba năng lực nền tảng cốt lõi:
Hiểu AI là gì: Nhận thức cơ bản về công nghệ đang định hình thế giới.
Biết dùng an toàn và có trách nhiệm: Xây dựng kỹ năng công dân số ngay từ nhỏ.
Phát huy sáng tạo: Học cách tương tác và sử dụng AI như một công cụ để sáng tạo.
Để đạt được mục tiêu này, ông đề xuất chỉ cần lồng ghép khoảng 5-10 giờ học mỗi năm vào các môn học sẵn có, thay vì tạo ra một môn học mới gây quá tải.
"Hàng Rào An Toàn Hai Lớp" Là Bắt Buộc
Trả lời câu hỏi về rủi ro, ông Thắng thẳng thắn: "Không thể để trẻ nhỏ tự do sử dụng ChatGPT". Ông cảnh báo rằng ở lứa tuổi này, trẻ chưa có khả năng sàng lọc thông tin, do đó mọi nội dung do AI tạo ra đều tiềm ẩn nguy cơ.
Vì vậy, một "hàng rào an toàn hai lớp" phải được thiết lập:
Lớp 1 - Giám sát: Học sinh không được tự do truy cập các công cụ AI tạo sinh mà phải thông qua tài khoản của nhà trường, dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên.
Lớp 2 - Công cụ: Chỉ sử dụng các phần mềm nằm trong "danh mục trắng" – những công cụ đã được thẩm định, kiểm duyệt chặt chẽ về nội dung và bảo mật dữ liệu.
Lộ Trình 5 Bước Và Vai Trò Của Người Thầy
Công nghệ không thể thay thế giáo viên. Do đó, ông Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo một đội ngũ khoảng 1.000 "giáo viên hạt nhân" về AI để lan tỏa kiến thức trên toàn quốc.
Từ kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam, ông đề xuất một lộ trình 5 bước cẩn trọng:
Xác định mục tiêu vừa sức, phù hợp với lứa tuổi.
Thiết lập hàng rào an toàn như đã nêu.
Tập trung đào tạo giáo viên làm nòng cốt.
Học hỏi có chọn lọc từ các mô hình thành công của thế giới.
Triển khai thí điểm trong 18-24 tháng trước khi nhân rộng toàn quốc.
Quan điểm này cũng nhận được sự đồng tình từ các lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ. Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT, cho rằng AI sẽ thay đổi hoàn toàn cách dạy và học, chuyển từ việc giải bài toán cụ thể sang việc chọn "AI nào" để giải quyết vấn đề, và đánh giá học sinh dựa trên quá trình tương tác.
Tầm nhìn đã rõ, nhưng con đường triển khai đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt là về hạ tầng Internet đồng đều và một chương trình đào tạo giáo viên bài bản, để đảm bảo cuộc cách mạng giáo dục này không bỏ lại bất kỳ học sinh nào phía sau.