Sự bùng nổ của AI trong nghệ thuật đã tạo nên một làn sóng thảo luận mạnh mẽ về việc liệu trí tuệ nhân tạo có thay thế sự sáng tạo của con người hay không, hay đây chính là bước khởi đầu cho một kỷ nguyên nghệ thuật hoàn toàn mới. Từ những tác phẩm nghệ thuật ấn tượng, đến tranh vẽ, ảnh và thậm chí là điêu khắc, AI đang dần thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và hiểu về nghệ thuật. Nhưng liệu những tác phẩm này có xứng đáng được gọi là nghệ thuật, hay chỉ là sản phẩm của thuật toán và kỹ thuật số?
Trong căn phòng của một ngôi nhà cổ tại Oxfordshire, robot nghệ sĩ Ai-Da – nghệ sĩ robot đầu tiên trên thế giới – đang chậm rãi phác họa một bức chân dung trừu tượng của chính mình. Từng nét vẽ trên giấy đều đặn, tự nhiên như một nghệ sĩ thực thụ. Sự tồn tại của Ai-Da khiến chúng ta phải đặt câu hỏi: liệu nghệ thuật do AI tạo ra có thể được xem là nghệ thuật thực sự, hay đây chỉ là kỹ thuật? Cách mà AI tạo ra nghệ thuật có thể gây sốc, nhưng nó cũng mang lại những giá trị bất ngờ, thậm chí đầy cảm hứng, phản ánh xã hội và văn hóa đương đại.
Nhiều người cho rằng sự ra đời của nghệ thuật kỹ thuật số và công cụ AI sẽ chấm dứt sự sáng tạo của con người. Nhưng Marcus du Sautoy, nhà toán học tại Đại học Oxford, lại cho rằng, AI có thể là cộng sự trong sáng tạo, giúp con người thoát khỏi những lối mòn và thúc đẩy sự đổi mới. Thay vì thay thế nghệ sĩ, AI có thể thúc đẩy họ tiếp tục sáng tạo, mở rộng giới hạn của bản thân và tạo ra những tác phẩm đột phá.
Giống như sự xuất hiện của nhiếp ảnh vào thế kỷ 19 đã mở đường cho phong trào nghệ thuật hiện đại, AI trong nghệ thuật cũng có tiềm năng thúc đẩy một cuộc cách mạng nghệ thuật mới. Nghệ sĩ hiện nay không chỉ đơn thuần sử dụng cọ và bảng màu mà còn sử dụng công nghệ AI như một phương tiện sáng tạo mới.
Một trong những câu hỏi lớn về nghệ thuật AI là về quyền tác giả. Ai-Da sử dụng camera trong mắt để chụp ảnh và chuyển thành dữ liệu cho thuật toán AI để tạo ra những tác phẩm độc đáo. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu Ai-Da, nghệ sĩ robot, có được coi là nghệ sĩ thực sự, hay công lao này thuộc về người đã lập trình ra nó?
Robot Ai da
Margaret Boden, một nhà nghiên cứu về khoa học nhận thức tại Đại học Sussex, cho rằng sự sáng tạo là khả năng tạo ra những ý tưởng mới, có giá trị và gây ngạc nhiên. Theo định nghĩa này, các tác phẩm do nghệ sĩ AI tạo ra có thể được coi là sáng tạo. Nhưng liệu nghệ sĩ AI có thể được công nhận là một thực thể sáng tạo độc lập hay không, khi mà nó thiếu ý thức và kinh nghiệm như con người?
Tác phẩm do nghệ sĩ robot vẽ ra
Một số nghệ sĩ cũng coi AI là một phương tiện sáng tạo mới, một công cụ bổ sung cho hành trình sáng tạo của họ. Các nghệ sĩ như Sougwen Chung thậm chí đã huấn luyện thuật toán AI dựa trên tác phẩm của chính họ để tạo ra những tác phẩm mới, mở rộng biên giới sáng tạo.
Việc các thuật toán AI có khả năng tạo ra những tác phẩm kỳ lạ và đáng ngạc nhiên không phải là ngẫu nhiên. Với các Creative Adversarial Networks (CANs) – thuật toán AI được thiết kế để phá vỡ các mô hình quen thuộc, AI giờ đây có thể tạo ra những kết quả độc đáo. Tuy nhiên, các thuật toán máy học này được xem là một "hộp đen" – chúng ta không thể hiểu rõ cách thức nó đưa ra quyết định, thậm chí cả khi chính chúng ta là người lập trình nó.
Vậy liệu những sản phẩm AI tạo ra có được xem là nghệ thuật? Đây vẫn là một câu hỏi lớn, nhưng dường như chúng ta đang dần mở lòng hơn với khái niệm nghệ thuật AI.
Một trong những yếu tố quan trọng nhất của nghệ thuật là ý định. Nghệ thuật không chỉ là những đường nét và màu sắc; nó chứa đựng cảm xúc, trải nghiệm sống và những câu chuyện của người sáng tạo. AI có thể tạo ra chân dung tự họa, nhưng nó thiếu ý thức tự thân và sự trải nghiệm, do đó khó có thể mang lại chiều sâu ý nghĩa như các tác phẩm nghệ thuật của con người.
Du Sautoy cho rằng, điều làm nên sự khác biệt thực sự giữa sáng tạo của con người và máy móc là ý định. AI không tự tạo ra nghệ thuật vì ý thích hay mong muốn cá nhân; nó chỉ được kích hoạt bởi lệnh từ con người.
Sự xuất hiện của AI trong nghệ thuật đã và đang thay đổi cách chúng ta hiểu và đánh giá nghệ thuật. AI không phải là kẻ thù của sự sáng tạo, mà ngược lại, có thể trở thành đồng minh, giúp chúng ta nhìn nhận lại chính mình và phát triển. AI có thể tạo ra nghệ thuật, nhưng câu hỏi liệu nó có thể thay thế nghệ sĩ hay không vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải.
Như vậy, trong tương lai, chúng ta có thể sẽ thấy sự kết hợp độc đáo giữa AI và con người, tạo nên một phong trào nghệ thuật mới với những tác phẩm sáng tạo độc đáo và khác biệt. Điều này không chỉ giúp mở rộng định nghĩa về nghệ thuật mà còn mở ra một kỷ nguyên mới, nơi AI và con người cùng nhau sáng tạo và truyền tải thông điệp qua những tác phẩm đậm chất sáng tạo.
Tim hiểu thêm nhiều tin tức thú vị khác về AI tại trang tin tức của công nghệ Chính Nhân, hãy Click vào link dưới đây để có thể tìm hiểu thêm nhiều tin tức thú vị về AI nhé.
