Trong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, việc bảo đảm an toàn và đạo đức trong việc sử dụng AI đã trở thành một vấn đề được nhiều quốc gia và tổ chức quan tâm. Tại Hoa Kỳ, Viện An Toàn AI (AISI) ra đời nhằm giải quyết những thách thức này. Tuy nhiên, sự tồn tại của AISI đang đứng trước nguy cơ bị giải thể nếu Quốc hội không thông qua các điều luật để chính thức hóa vai trò của viện. Hãy cùng tìm hiểu về tầm quan trọng của AISI và những thách thức mà tổ chức này đang phải đối mặt trong việc bảo đảm an toàn cho AI.
Viện An Toàn AI Hoa Kỳ (AISI) được thành lập vào tháng 11 năm 2023 theo Sắc lệnh hành pháp về AI của Tổng thống Joe Biden. Hoạt động dưới sự quản lý của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia (NIST), AISI được giao nhiệm vụ nghiên cứu các rủi ro liên quan đến hệ thống AI và phát triển các hướng dẫn để triển khai công nghệ này một cách an toàn. AISI đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các tiêu chuẩn an toàn AI tại Hoa Kỳ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều quốc gia đang nhanh chóng tiến tới việc xây dựng các tiêu chuẩn toàn cầu.
Tuy nhiên, AISI hiện chỉ có ngân sách khoảng 10 triệu USD, một con số khiêm tốn nếu so với sự đầu tư của các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Google, và Amazon. Điều này đã đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào để AISI có thể duy trì hoạt động hiệu quả, đảm bảo an toàn AI cho cộng đồng mà không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi trong chính sách của các chính quyền tiếp theo.
Một trong những thách thức lớn nhất mà AISI đang phải đối mặt là nguy cơ bị giải thể nếu Quốc hội không thông qua các đạo luật để chính thức hóa tổ chức này. AISI được thành lập dựa trên sắc lệnh hành pháp, điều này có nghĩa là khi một tổng thống mới nhậm chức, sắc lệnh đó có thể bị hủy bỏ. Đặc biệt, cựu Tổng thống Donald Trump đã cam kết sẽ hủy bỏ Sắc lệnh AI nếu tái đắc cử, điều này đồng nghĩa với việc AISI có thể bị giải thể.
Việc chính thức hóa AISI sẽ không chỉ giúp đảm bảo sự tồn tại của viện này bất kể sự thay đổi trong chính quyền, mà còn có thể mang lại nguồn tài trợ ổn định hơn từ Quốc hội. Khi một tổ chức được chính thức hóa bởi Quốc hội, nó sẽ nhận được sự ưu tiên cao hơn trong việc phân bổ ngân sách, giúp các hoạt động nghiên cứu và triển khai của AISI diễn ra liên tục và không bị gián đoạn.
Việc đảm bảo sự tồn tại của AISI không chỉ là vấn đề trong nước mà còn mang ý nghĩa chiến lược toàn cầu. Tại hội nghị AI ở Seoul vào tháng 5 năm 2024, các nhà lãnh đạo quốc tế đã đồng ý thành lập mạng lưới Viện An Toàn AI với sự tham gia của các quốc gia như Nhật Bản, Pháp, Đức, Ý, Singapore, Hàn Quốc, Úc, Canada, Liên minh Châu Âu, và Hoa Kỳ. Nếu AISI bị giải thể, Hoa Kỳ có nguy cơ bị tụt hậu trong cuộc đua AI toàn cầu, nhường bước cho các nước khác trong việc dẫn đầu các tiêu chuẩn và công nghệ AI.
Trong một bức thư mới đây, hơn 60 công ty, tổ chức phi lợi nhuận và đại học, bao gồm cả OpenAI và Anthropic, đã kêu gọi Quốc hội Hoa Kỳ thông qua luật chính thức hóa AISI trước cuối năm nay. Những tập đoàn công nghệ hàng đầu như Microsoft, Google, Amazon, và IBM đều ủng hộ việc duy trì AISI vì cho rằng viện này là con đường khả thi nhất để thiết lập các tiêu chuẩn AI trong tương lai.
Dù còn nhiều tranh cãi và khó khăn, nhưng sự tồn tại của AISI mang lại những tín hiệu tích cực trong việc định hình chính sách AI tại Hoa Kỳ. Việc chính thức hóa AISI sẽ giúp tổ chức này có quyền lực lớn hơn trong việc thiết lập các tiêu chuẩn an toàn AI, từ đó tạo nền tảng cho các quy định và luật pháp tương lai. Điều này đặc biệt quan trọng khi mà các công nghệ AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như y tế, giao thông, tài chính, và quân sự.
Trong thời gian tới, các nhà lập pháp cần cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra những quyết định mang tính chiến lược, không chỉ nhằm bảo vệ lợi ích của Hoa Kỳ mà còn để đảm bảo rằng AI sẽ phát triển theo hướng bền vững và an toàn cho toàn nhân loại. Việc duy trì và chính thức hóa AISI sẽ là bước tiến quan trọng để Hoa Kỳ không chỉ là người dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ mà còn trong việc thiết lập các tiêu chuẩn an toàn và đạo đức cho AI.
Viện An Toàn AI Hoa Kỳ đóng vai trò then chốt trong việc nghiên cứu và đảm bảo an toàn cho các hệ thống AI. Tuy nhiên, để có thể thực sự phát huy hiệu quả, AISI cần được chính thức hóa và nhận được sự hỗ trợ về tài chính cũng như pháp lý từ Quốc hội. Đây không chỉ là một vấn đề trong nước, mà còn là vấn đề mang tầm quốc tế khi mà các nước khác đang nhanh chóng tiến tới việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu. Sự tồn tại của AISI sẽ giúp Hoa Kỳ duy trì vị thế dẫn đầu trong cuộc đua AI và đảm bảo rằng sự phát triển của công nghệ này sẽ phục vụ lợi ích của toàn xã hội.