Ngày 3/10/2024, Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM đã tổ chức hội thảo về thương mại hóa kết quả nghiên cứu, trong đó bà Nguyễn Thị Thu Sương, Quyền Trưởng phòng Quản lý Khoa học, đã chia sẻ những thông tin quan trọng về việc xây dựng đề án hỗ trợ thương mại hóa các nghiên cứu tiềm năng. Mục tiêu chính của đề án này là tạo ra các chính sách ưu đãi về tài chính và hỗ trợ pháp lý, nhằm đưa nhanh các kết quả nghiên cứu vào ứng dụng thực tiễn.

Tình hình thương mại hóa hiện tại

Bà Sương chỉ ra rằng tỷ lệ thương mại hóa các kết quả nghiên cứu sử dụng ngân sách nhà nước tại TP HCM đang có xu hướng giảm. Cụ thể, giai đoạn 2014-2018, tỷ lệ thương mại hóa thành công đạt 13%, nhưng con số này đã giảm xuống còn 5% trong giai đoạn từ 2018 đến nay. Nguyên nhân chính được cho là sự thiếu kết nối giữa các nhà khoa học và doanh nghiệp, cùng với quy định pháp luật hiện hành coi các kết quả nghiên cứu là tài sản công, gây khó khăn trong việc quản lý và thương mại hóa.

Đề án thí điểm hỗ trợ thương mại hóa

Để khắc phục tình trạng này, Sở Khoa học và Công nghệ đã phát động "Đề án thí điểm chính sách tạo động lực thương mại hóa". Đề án sẽ tập trung vào việc đưa nhanh các kết quả nghiên cứu và tài sản trí tuệ vào sản xuất, kinh doanh. Theo bà Sương, TP HCM sẽ chọn lọc các kết quả nghiên cứu có tiềm năng thương mại hóa cao, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ thông tin, y dược và nông nghiệp công nghệ cao.

Đề án cũng sẽ thiết lập nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách khoa học công nghệ, với mục tiêu tạo động lực cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực khoa học công nghệ. Các doanh nghiệp tham gia đề án sẽ có cơ hội sở hữu công nghệ và sản phẩm từ các nghiên cứu nếu họ đầu tư từ 70% trở lên trong các đề tài nghiên cứu.

Các chính sách ưu đãi

Theo thông tin từ bà Sương, TP HCM đang triển khai Nghị quyết 98, cung cấp nhiều hỗ trợ tài chính đặc thù như tiền lương cho lãnh đạo tổ chức khoa học công nghệ lên tới 120 triệu đồng mỗi tháng, miễn giảm thuế và hỗ trợ không hoàn lại cho các dự án khởi nghiệp lên đến 400 triệu đồng. Đây là cơ sở vững chắc để thúc đẩy hoạt động thương mại hóa trong lĩnh vực khoa học công nghệ.

Ngoài ra, đề án cũng nhấn mạnh đến việc cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý và hỗ trợ sở hữu trí tuệ cho các đơn vị nghiên cứu và doanh nghiệp. Đây sẽ là yếu tố quan trọng giúp các nhà khoa học xác lập quyền sở hữu đối với công nghệ họ phát triển và tăng cường khả năng thương mại hóa sản phẩm.

Tạo mạng lưới hợp tác hiệu quả

Để thực hiện những mục tiêu này, TP HCM sẽ hình thành mạng lưới hợp tác giữa nhà nước, viện nghiên cứu và doanh nghiệp thông qua các sự kiện kết nối cung cầu. Việc này không chỉ giúp khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào quá trình phát triển và hoàn thiện sản phẩm khoa học công nghệ mà còn tạo ra cơ hội giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm giữa các bên liên quan.

Đánh giá từ các chuyên gia

Tại hội thảo, PGS.TS Mai Đình Trị từ Viện Công nghệ Hóa học nhận định rằng đề án này có thể giải quyết nhiều khó khăn trong việc chuyển giao công nghệ hiện tại. Ông nhấn mạnh rằng, trong lĩnh vực khoa học, chỉ 30% giá trị sản phẩm đến từ nghiên cứu, trong khi 70% còn lại đến từ thương mại hóa và thị trường. Do đó, các nhà khoa học cần phải chú trọng đến việc phát triển công nghệ và mở rộng thị trường.

Tương tự, TS Nguyễn Hữu Hùng từ Đại học Văn Lang cho rằng hoạt động chuyển giao công nghệ phức tạp và đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Ông đề xuất rằng trong giai đoạn đầu, nhà nước nên cấp một phần kinh phí cho viện trường và trao quyền khai thác nghiên cứu cho họ. Các viện trường có thể khai thác nghiên cứu hiệu quả sẽ được cấp kinh phí nhiều hơn, khuyến khích họ tập trung vào thương mại hóa.

Kết luận

Chương trình hỗ trợ thương mại hóa kết quả nghiên cứu của TP HCM hứa hẹn sẽ mang lại những lợi ích thiết thực cho cả các nhà khoa học và doanh nghiệp. Với các chính sách hỗ trợ tài chính, dịch vụ tư vấn pháp lý và mạng lưới hợp tác, TP HCM đang trên con đường xây dựng một môi trường khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của thành phố. Trong thời gian tới, sự thành công của đề án sẽ được theo dõi và đánh giá để điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tế, nhằm nâng cao hiệu quả thương mại hóa nghiên cứu khoa học.