Thời gian là một hiện tượng thú vị và hấp dẫn. Nó được cho là phẩm chất cơ bản của vũ trụ, cùng với ba kích thước đã biết của không gian (chiều dài, chiều rộng và chiều cao), tạo nên thứ mà Einstein đã mô tả là không thời gian. Hơn nữa, Einstein đã chứng minh rằng thời gian là tương đối và thực sự chậm lại do lực hấp dẫn và gia tốc. Vì vậy, thời gian là tương đối, phụ thuộc vào người quan sát nó, chứ không phải là một hằng số cố định không thay đổi ở mọi nơi trong vũ trụ. Nhưng ngoài những ứng dụng lý thuyết và thực tế của thuyết tương đối của Einstein, hầu hết mọi người đều coi thời gian là tương đối – bởi vì nó dường như trôi đi nhanh hơn nhiều khi chúng ta già đi.
Sự gia tăng chủ quan này theo thời gian đã được các nhà tâm lý học ghi nhận rõ ràng, nhưng vẫn chưa có sự thống nhất về nguyên nhân. Một giả thuyết khác do Giáo sư Adrian Bejan đưa ra dựa trên vật lý của quá trình xử lý tín hiệu thần kinh. Ông đưa ra giả thuyết rằng, theo thời gian, tốc độ chúng ta xử lý thông tin thị giác chậm lại và đây là nguyên nhân khiến thời gian “tăng tốc” khi chúng ta lớn lên.
Khi chúng ta già đi, kích thước và độ phức tạp của mạng nơ-ron trong não của chúng ta tăng lên – các tín hiệu phải truyền đi khoảng cách truyền tín hiệu lớn hơn và do đó, quá trình xử lý tín hiệu mất nhiều thời gian hơn.
Hơn nữa, lão hóa làm cho các dây thần kinh của chúng ta tích tụ tổn thương, tạo ra sức đề kháng đối với dòng tín hiệu điện, và kéo dài hơn nữa thời gian xử lý thông tin. Bejan gợi ý rằng thời gian xử lý chậm hơn dẫn đến việc chúng ta nhận thấy ít “khung hình trên giây” hơn – thời gian thực sự trôi qua nhiều hơn giữa nhận thức về mỗi hình ảnh tinh thần mới. Đây là điều dẫn đến thời gian trôi qua nhanh hơn. Khi chúng ta còn trẻ, mỗi giây trong thời gian thực đều chứa đựng nhiều hình ảnh tinh thần hơn. Giống như một máy ảnh quay chậm có thể chụp hàng nghìn hình ảnh mỗi giây, thời gian dường như trôi qua chậm hơn.
Lập luận của Bejan là trực quan và dựa trên các nguyên tắc đơn giản của vật lý và sinh học. Như vậy, nó là một lời giải thích thuyết phục cho hiện tượng phổ biến này. Tuy nhiên, đó không phải là lời giải thích duy nhất có sẵn.
Không chỉ tuổi tác mới thay đổi nhận thức của chúng ta về thời gian. Mỗi người chúng ta đều cảm nhận từng giây trôi qua khác nhau, đây thực chất là sự thay đổi đồng hồ sinh học trong cơ thể của mỗi người. Khi chúng ta buồn chán, thời gian dường như trôi chậm hơn, và khi chúng ta vui vẻ, chúng ta cảm thấy thời gian trôi nhanh hơn.
Một số giải thích đã được đưa ra để giải thích hiện tượng này. Đó là do nhận thức của chúng ta về thời gian so với thời gian chúng ta đã sống. Ví dụ, nếu bạn là một đứa trẻ năm tuổi, hai năm cuối cùng của cuộc đời bạn sẽ chiếm 40% cuộc đời bạn và có thể là 100% trí nhớ có ý thức của bạn. Nhưng khi bạn là một người đàn ông 50 tuổi, hai năm qua chỉ chiếm 4% tổng số lần nhớ lại của bạn. Vì vậy, đối với một đứa trẻ, hai năm dường như kéo dài vô tận, nhưng đối với một người lớn, hai năm đó thậm chí có thể không dài chút nào.
Một giả thuyết khác cho rằng khi chúng ta già đi, sự trao đổi chất của chúng ta chậm lại, nhịp tim và nhịp thở của chúng ta cũng chậm lại. Trong khi đó, nhịp sinh học của trẻ lại đập nhanh hơn khiến nhịp tim và nhịp thở nhanh hơn, theo đó, trong một khoảng thời gian cố định để chờ đợi một sự kiện như sinh nhật, nghỉ hè hay Tết, trẻ sẽ cảm thấy mình sắp đến quá lâu, và người lớn sẽ thấy chúng đến quá nhanh.
Từ 20 tuổi trở đi, đứa trẻ trở thành người lớn, và thời gian chờ đợi từ sinh nhật thứ 20 đến sinh nhật thứ 30 là rất ngắn. Thậm chí nhiều người còn ngạc nhiên thốt lên rằng “Mới 20 ngày mà giờ tôi đã bước sang tuổi 30 trong nháy mắt”. Chúng ta thường nghĩ cuộc đời con người tính theo thập kỷ: khi bạn 20, 30, rồi 40, 50 … tương đương với từng giai đoạn thời gian trôi qua. Tuy nhiên, trên thang đo logarit, chúng ta nhận thức từng thời kỳ khác nhau với cùng một khoảng thời gian. Do đó, sự chênh lệch giữa các độ tuổi 5-10, 10-20, 20-40 và 40-80 là như nhau.
Một giả thuyết khác cho rằng con người nhận thức thời gian trôi qua tương đương với lượng thông tin mà chúng ta nhận được. Khi trẻ phải phân tích các vấn đề phức tạp, não của trẻ sẽ mất nhiều thời gian hơn để xử lý, đồng nghĩa với việc thời gian trôi qua chậm hơn.
Điều này cũng giúp giải thích “thời gian chậm hơn” trong những khoảnh khắc trước khi xảy ra tai nạn hoặc cú sốc. Những bối cảnh không quen thuộc thường chứa rất nhiều thông tin mà não phải xử lý.
Trên thực tế, khi đối mặt với những tình huống mới, bộ não của chúng ta sẽ ghi lại chi tiết từng ký ức và do đó bộ não phản ánh các sự kiện diễn ra chậm hơn so với sự kiện thực tế. Điều này cũng được chứng minh khi bạn nhìn thấy một vật gì đó rơi tự do, bạn sẽ thấy nó rơi rất chậm trước mặt nhưng thực tế nó vẫn rơi với vận tốc vốn có của nó.
Tổng hợp: Công Nghệ Chính Nhân
