Đường có mặt ở hầu hết các loại thực phẩm chúng ta tiêu thụ hàng ngày, từ nước ngọt, bánh kẹo đến các sản phẩm chế biến sẵn. Với vị ngọt hấp dẫn, đường mang lại cảm giác “dễ gây nghiện” và thường được tiêu thụ vượt mức khuyến nghị. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một người trưởng thành chỉ nên nạp tối đa 25g đường tự do mỗi ngày (tương đương khoảng 6 thìa cà phê). Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người tiêu thụ gấp 2–3 lần con số này, dẫn đến hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng.
Dưới đây là những tác hại điển hình của việc ăn quá nhiều đường đối với sức khỏe thể chất và tinh thần.
Đường tinh luyện chứa lượng calo rỗng – nhiều năng lượng nhưng không có dưỡng chất. Khi nạp quá nhiều, cơ thể sẽ tích mỡ, đặc biệt ở vùng bụng. Đồ uống có đường như nước ngọt, trà sữa hay nước tăng lực là “thủ phạm” chính dẫn đến béo phì. Theo thống kê, người uống nhiều nước ngọt có nguy cơ thừa cân cao hơn 55% so với người ít uống.
Tiêu thụ đường quá mức khiến đường huyết tăng đột biến, buộc tuyến tụy tiết insulin liên tục để kiểm soát. Về lâu dài, cơ thể dễ rơi vào tình trạng kháng insulin – nguyên nhân trực tiếp của bệnh tiểu đường type 2. Đây là căn bệnh đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam, với khoảng 5 triệu người mắc (theo Bộ Y tế, 2023).
Đường không chỉ làm tăng cân mà còn tác động xấu đến hệ tim mạch. Ăn nhiều đường làm tăng triglycerid, cholesterol xấu (LDL) và huyết áp. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy, những người lấy 25% năng lượng từ đường có nguy cơ tử vong do bệnh tim cao gấp đôi so với người chỉ tiêu thụ 10%.
Đường có rất nhiều tác hại đối với sức khỏe. Ảnh: Internet
Đường là “thức ăn” ưa thích của vi khuẩn trong miệng. Khi phân hủy đường, chúng tạo ra axit ăn mòn men răng, gây sâu răng và viêm nướu. Trẻ em tiêu thụ nhiều bánh kẹo ngọt thường có nguy cơ sâu răng cao gấp 3 lần so với trẻ ăn uống lành mạnh.
Đường thúc đẩy quá trình glycation – khi đường kết hợp với protein và lipid trong cơ thể, hình thành AGEs (Advanced Glycation End Products). Các phân tử này phá hủy collagen và elastin, khiến da nhăn nheo, chảy xệ và lão hóa sớm. Vì vậy, chế độ ăn ít đường không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp duy trì làn da trẻ trung lâu hơn.
Ăn nhiều đường có thể khiến năng lượng tăng vọt trong thời gian ngắn nhưng sau đó nhanh chóng tụt xuống, gây cảm giác mệt mỏi, khó tập trung và dễ cáu gắt. Một số nghiên cứu còn cho thấy tiêu thụ đường quá mức liên quan đến nguy cơ trầm cảm và lo âu.
Nghiên cứu cho thấy, lượng đường cao trong máu có thể làm giảm khả năng hoạt động của bạch cầu tới 40% trong vài giờ sau khi ăn. Điều này khiến cơ thể dễ nhiễm trùng và hồi phục chậm hơn khi bị bệnh.
Tiêu thụ quá nhiều đường sẽ khiến nhiều bộ phận trên cơ thể bị ảnh hưởng. Ảnh: Internet
Đường mang lại vị ngọt hấp dẫn nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe khi tiêu thụ quá mức. Để bảo vệ bản thân, bạn nên:
Hạn chế nước ngọt, bánh kẹo và đồ ăn chế biến sẵn.
Thay thế đường tinh luyện bằng mật ong hoặc trái cây tươi.
Đọc kỹ nhãn thực phẩm để kiểm soát lượng đường ẩn.
Một chế độ ăn uống cân bằng, ít đường sẽ giúp bạn duy trì cân nặng, bảo vệ tim mạch, cải thiện tinh thần và kéo dài tuổi thọ.