Trong thời gian gần đây, một làn sóng tranh cãi đã dấy lên xung quanh việc CEO của Perplexity AI, Aravind Srinivas, đề xuất hỗ trợ New York Times (NYT) vượt qua cuộc đình công của bộ phận kỹ thuật. Hành động này không chỉ làm dấy lên phản ứng gay gắt từ cộng đồng mà còn tạo ra một cuộc thảo luận rộng rãi về vai trò của công nghệ và đạo đức trong việc hỗ trợ những công việc có thể ảnh hưởng tới quyền lợi người lao động.
Vào ngày 4 tháng 11 năm 2024, NYT Tech Guild, công đoàn đại diện cho bộ phận kỹ thuật tại New York Times, đã bắt đầu một cuộc đình công với mục tiêu đòi hỏi một mức tăng lương hàng năm 2,5% và đảm bảo quyền làm việc từ xa hai ngày mỗi tuần. Đây là kết quả của một quá trình đàm phán kéo dài, trong đó công đoàn cáo buộc NYT đã thực hiện những hành vi không công bằng đối với nhân viên.
Cuộc đình công diễn ra ngay trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, thời điểm mà độc giả trên khắp nước Mỹ phụ thuộc nhiều vào thông tin từ NYT. Điều này đã khiến AG Sulzberger, nhà xuất bản của NYT, phản đối mạnh mẽ, gọi hành động đình công vào thời điểm nhạy cảm này là “điều đáng lo ngại.” Ông nhấn mạnh rằng hàng triệu người dân đang cần đến báo chí của NYT vào ngày bầu cử và trong các sự kiện chính trị quan trọng sau đó.
Trong bối cảnh này, Srinivas đã gây xôn xao khi công khai trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter) rằng Perplexity sẵn sàng hỗ trợ NYT đảm bảo công việc đưa tin không bị gián đoạn. Với lời đề nghị này, Srinivas đã mời AG Sulzberger liên lạc để triển khai giải pháp công nghệ nhằm thay thế dịch vụ của những người đang đình công, với mục tiêu duy trì sự thông suốt của NYT trong những ngày bầu cử.
Lời đề nghị này ngay lập tức gây ra phản ứng mạnh mẽ từ công chúng. Cộng đồng mạng xã hội chỉ trích Srinivas, gọi ông là "scab" — thuật ngữ ám chỉ những người sẵn sàng đảm nhận công việc của người đang đình công, một hành vi được xem là làm suy yếu nỗ lực của công đoàn trong việc đàm phán. Nhiều người cho rằng việc Perplexity muốn “lấp chỗ trống” của đội ngũ kỹ thuật tại NYT là một hành động không tôn trọng quyền lợi của người lao động, vi phạm nguyên tắc đạo đức lao động và là sự can thiệp không đáng có.
Sau làn sóng chỉ trích, Srinivas giải thích rằng mục đích của ông không phải là để “thay thế” hoàn toàn đội ngũ kỹ thuật và phóng viên, mà chỉ muốn hỗ trợ NYT trong việc duy trì hệ thống kỹ thuật trong thời gian cao điểm của ngày bầu cử. Tuy nhiên, theo nhận định từ phía công đoàn, chính đội ngũ kỹ thuật hiện tại là những người đảm nhận các nhiệm vụ này, và bất kỳ sự can thiệp nào cũng có thể hiểu là hành động nhằm thay thế công việc của họ.
Nhiều chuyên gia cho rằng, động thái của Perplexity không chỉ đơn thuần là hỗ trợ kỹ thuật. Nó có thể là một bước đột phá cho thấy cách các công ty AI đang tìm cách xâm nhập vào các ngành nghề truyền thống, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí và truyền thông, nơi sự kiểm soát và quyền lợi của người lao động được đảm bảo thông qua công đoàn. Hơn nữa, khi đề xuất của Perplexity diễn ra vào thời điểm công ty này đang chịu sức ép pháp lý từ NYT vì sử dụng dữ liệu của tờ báo cho các mô hình AI, mối quan hệ giữa hai bên càng trở nên phức tạp.
Những tranh cãi xung quanh lời đề nghị của Srinivas đã dấy lên câu hỏi quan trọng về vai trò và ranh giới của AI trong các ngành công nghiệp đang bị ảnh hưởng bởi tự động hóa. AI có thể giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu suất, nhưng khi nó được sử dụng để thay thế công việc của những người đang đình công, nó có thể làm suy yếu vị thế của người lao động trong việc đàm phán quyền lợi với nhà tuyển dụng.
Trong thời đại mà công nghệ đang phát triển nhanh chóng, sự cân bằng giữa hiệu quả và quyền lợi của người lao động là một vấn đề nan giải. Các công ty công nghệ như Perplexity cần có trách nhiệm trong việc xem xét tác động xã hội của công nghệ mà họ phát triển và áp dụng. Bài học từ lời đề nghị của Srinivas là một minh chứng rõ ràng cho thấy các công ty công nghệ nên thận trọng trong cách họ tiếp cận các tình huống nhạy cảm về quyền lợi lao động.
Một vấn đề đáng chú ý khác là cách công chúng nhìn nhận thương hiệu Perplexity sau vụ việc này. Các công ty AI cần duy trì hình ảnh tích cực, không chỉ để thu hút khách hàng mà còn để duy trì niềm tin của người tiêu dùng. Khi Srinivas đưa ra lời đề nghị thay thế công việc của người đình công, thương hiệu Perplexity đã bị nhiều người đánh giá là không có cam kết với quyền lợi người lao động, điều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của khách hàng tiềm năng.
Trong bối cảnh mà người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến đạo đức của các thương hiệu, các công ty công nghệ không thể phớt lờ yếu tố này. Những hành động gây tranh cãi không chỉ ảnh hưởng đến danh tiếng của công ty mà còn gây thiệt hại lâu dài đến mối quan hệ với khách hàng.
Cuộc tranh cãi xoay quanh Perplexity AI và cuộc đình công của New York Times là một ví dụ điển hình về cách AI có thể tạo ra những thách thức mới cho môi trường lao động hiện đại. Khi AI ngày càng tiến sâu vào các lĩnh vực vốn được thực hiện bởi con người, câu hỏi về đạo đức và trách nhiệm xã hội của các công ty công nghệ càng trở nên cấp thiết.
Với sự phát triển mạnh mẽ của AI, các công ty cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về những ảnh hưởng mà công nghệ của họ có thể gây ra cho xã hội, đặc biệt là khi liên quan đến quyền lợi và sự tôn trọng đối với người lao động. Perplexity AI và các công ty công nghệ khác nên xem đây là một bài học để phát triển một cách bền vững và có trách nhiệm hơn trong tương lai.
