Nhắc đến văn hóa Nhật Bản, nhiều người nghĩ đến trà đạo, thư pháp, bonsai. Bên cạnh đó, Ikebana – nghệ thuật cắm hoa truyền thống – cũng là một nét đẹp tinh tế đã tồn tại hàng trăm năm. Khác với cách cắm hoa thông thường, Ikebana không chỉ chú trọng đến sự đẹp mắt, mà còn thể hiện triết lý sống, sự cân bằng và tâm hồn của người nghệ nhân.
Ikebana trong tiếng Nhật có nghĩa là “hoa sống”, xuất phát từ ý tưởng mang hoa và cành lá trở lại với sự sống qua bàn tay sáng tạo. Ra đời từ thế kỷ 6, Ikebana ban đầu gắn liền với các nghi lễ tôn giáo, sau đó phát triển thành một nghệ thuật tinh tế và phổ biến trong đời sống thường nhật của người Nhật.
Ikebana không đơn thuần là sắp đặt hoa lá, mà chứa đựng tư tưởng triết học:
Sự cân bằng: thể hiện mối quan hệ hài hòa giữa trời – đất – con người.
Tôn vinh thiên nhiên: không chỉ hoa, mà cả cành khô, lá úa cũng có thể trở thành một phần nghệ thuật.
Tinh thần thiền định: quá trình cắm hoa là cách để con người tĩnh tâm, kết nối với thiên nhiên và tìm sự an yên trong tâm hồn.
Điểm khác biệt lớn của Ikebana là sự chú trọng vào đường nét, khoảng trống và sự tối giản. Không phải càng nhiều hoa càng đẹp, mà chính sự tinh tế trong cách sắp xếp ít hoa, nhiều khoảng lặng mới tạo nên giá trị nghệ thuật. Điều này phản ánh tinh thần “wabi-sabi” – vẻ đẹp của sự giản dị và không hoàn hảo.
Chú trọng vào đường nét, khoảng trống và sự tối giản. Ăn cơm nhà linh hoạt và phong phú hơn. Ảnh: Internet
Qua thời gian, Ikebana phát triển thành nhiều trường phái, trong đó có:
Ikenobo: trường phái lâu đời nhất, chú trọng nghi lễ và sự trang trọng.
Ohara: thiên về sự tự nhiên, gần gũi với cảnh quan ngoài trời.
Sogetsu: hiện đại, sáng tạo, cho phép sử dụng nhiều chất liệu mới mẻ ngoài hoa lá.
Ngày nay, Ikebana không chỉ xuất hiện trong nghi lễ hay nghệ thuật truyền thống, mà còn hiện diện trong các không gian sống hiện đại, từ nhà ở, văn phòng đến triển lãm nghệ thuật. Với người Nhật, Ikebana là cách thể hiện tâm hồn, còn với bạn bè quốc tế, đây là cầu nối giúp hiểu hơn về văn hóa Nhật Bản.
Ikebana còn là cầu nối giúp giới trẻ tìm hiểu về văn hóa Nhật Bản. Ảnh: Internet
Ikebana là sự giao thoa giữa nghệ thuật, thiên nhiên và triết lý sống. Không chỉ mang lại cái đẹp cho không gian, Ikebana còn giúp con người tìm được sự tĩnh lặng, cân bằng trong nhịp sống hiện đại. Đây chính là lý do nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản này vẫn giữ nguyên giá trị qua hàng thế kỷ và tiếp tục được yêu mến trên toàn thế giới.