Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một bước đột phá trong công nghệ quang học – con chip mang tên Yuheng (Rafael), nhỏ chỉ bằng móng tay nhưng có thể lập bản đồ 5.600 ngôi sao trong vài giây.
Được phát triển tại Đại học Thanh Hoa, chip Yuheng có khả năng phân tích ánh sáng theo thời gian thực với độ chính xác vượt xa mọi máy quang phổ hiện tại. Độ sắc nét của nó cao hơn 100 lần so với thiết bị chụp thông thường, có thể phân biệt màu sắc khác nhau chỉ 0,1 nanomet.
Theo nhóm nghiên cứu, Yuheng mở ra khả năng “chụp ảnh siêu quang phổ nhanh” với hiệu suất cao và dễ tích hợp, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực từ khoa học vật liệu, y học cho đến thiên văn học.
Công nghệ này có thể rút ngắn thời gian lập bản đồ dải ngân hà từ hàng nghìn năm xuống chỉ còn vài năm hoặc một thập kỷ, nhờ khả năng thu nhận và xử lý ánh sáng mạnh mẽ.
Điểm đặc biệt của chip nằm ở việc giải quyết giới hạn cố hữu trong công nghệ quang học: thay vì phải tách ánh sáng ra để phân tích (vốn làm mất dữ liệu và giảm độ sáng), Yuheng có thể duy trì độ sáng trong khi tăng độ chính xác lên gấp 100–10.000 lần so với các kính quang phổ thiên văn hàng đầu thế giới.
Nhờ vậy, các thiết bị vốn cồng kềnh trong phòng thí nghiệm có thể được thu nhỏ đáng kể, thậm chí tích hợp trong drone, xe tự hành hay thiết bị y tế. Trong y học, Yuheng có thể giúp phát hiện bệnh thông qua việc phân tích mô không xâm lấn. Trong nông nghiệp hoặc môi trường, nó hỗ trợ giám sát đất và phát hiện ô nhiễm với độ chính xác cao.
Trong lĩnh vực thiên văn, nhóm nghiên cứu dự định thử nghiệm chip này trên kính viễn vọng Gran Telescopio Canarias – kính quang học đơn lớn nhất thế giới, nhằm quan sát các vì sao, thiên hà và hố đen.
Dù vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển, Yuheng được xem là một trong những bước tiến quang học đáng chú ý nhất thế kỷ 21 – minh chứng cho tham vọng công nghệ và sức sáng tạo của Trung Quốc trên bản đồ khoa học toàn cầu.