1. Cú sốc mang tên Liang Wenfeng
Trong danh sách công bố thường niên vào tháng 12, tạp chí khoa học hàng đầu thế giới Nature đã dành vị trí trang trọng cho Liang Wenfeng. Sự vinh danh này không chỉ ghi nhận thành tựu cá nhân mà còn đánh dấu bước ngoặt của ngành công nghệ: sự trỗi dậy của AI mã nguồn mở, chi phí thấp.
Theo Nature, Liang Wenfeng đã làm được điều mà nhiều người nghĩ là không thể: xây dựng một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) có sức mạnh ngang ngửa với các sản phẩm tỷ đô của OpenAI, Google hay Meta, nhưng với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ. Các mô hình V3 và R1 của DeepSeek được đào tạo chỉ với vài triệu USD, sử dụng các dòng chip cũ hơn của Nvidia nhưng vẫn đạt hiệu suất tương đương, thậm chí rẻ hơn tới 96,4% so với đối thủ OpenAI o1.
Người sáng lập DeepSeek Liang Wenfeng. Ảnh: China Daily
2. Chiến lược "ngược dòng" và tầm nhìn xa
Sự thành công của DeepSeek không đến từ sự ngẫu nhiên. Liang Wenfeng, tốt nghiệp chuyên ngành AI tại Đại học Chiết Giang, vốn là một cái tên sừng sỏ trong giới tài chính định lượng. Năm 2015, ông đồng sáng lập quỹ đầu cơ High-Flyer, nổi tiếng với việc ứng dụng AI vào các chiến lược giao dịch.
Tầm nhìn của Wenfeng được thể hiện rõ qua nước đi chiến lược vào năm 2021. Trước khi chính quyền Mỹ áp đặt các lệnh hạn chế xuất khẩu chip bán dẫn sang Trung Quốc, ông đã âm thầm tích trữ khoảng 10.000 chip Nvidia A100. Chính kho dự trữ phần cứng này đã trở thành nền tảng để High-Flyer và sau này là DeepSeek nghiên cứu về siêu trí tuệ nhân tạo (AGI).
Khác với mô hình "đóng cửa" của các gã khổng lồ phương Tây, DeepSeek chọn con đường mã nguồn mở và cung cấp quyền truy cập miễn phí. Động thái này được Nature đánh giá là đã thúc đẩy hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ, cho phép người dùng toàn cầu tinh chỉnh thuật toán cho riêng mình.
3. Những gương mặt thay đổi nền khoa học 2025
Bên cạnh Liang Wenfeng, danh sách năm nay của Nature còn tôn vinh những cá nhân có đóng góp đột phá trong y học, thiên văn và chính sách công.
Đại diện thứ hai từ Trung Quốc là Du Mengran, nhà địa chất học với những phát hiện chấn động về hệ sinh thái hóa tổng hợp dưới đáy biển sâu, mở ra hiểu biết mới về chu trình carbon và sự sống.
Danh sách còn ghi nhận:
Tony Tyson (Mỹ): Nhà vật lý đứng sau dự án kính thiên văn 810 triệu USD, mở rộng tầm mắt của nhân loại vào vũ trụ.
Yifat Merbl (Israel): Nhà sinh học với nghiên cứu mới về hệ miễn dịch qua proteasome.
Sarah Tabrizi (Anh): Người phát triển liệu pháp làm chậm căn bệnh di truyền Huntington.
KJ Muldoon (Mỹ): Em bé đầu tiên được điều trị thành công bằng liệu pháp chỉnh sửa gen CRISPR cá nhân hóa.
Những cái tên như nhà khoa học dữ liệu Achal Agrawal (chống gian lận nghiên cứu) hay Precious Matsoso (đàm phán hiệp ước đại dịch) cũng được vinh danh vì những nỗ lực bảo vệ sự liêm chính và an toàn cho nhân loại.