Zona thần kinh, còn được gọi là bệnh giời leo, là một bệnh nhiễm trùng do virus varicella-zoster gây ra—loại virus cũng gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus này có thể nằm im trong cơ thể và tái hoạt động sau nhiều năm, gây ra zona với các cơn đau dai dẳng như bị bỏng.
Nguyên nhân và triệu chứng
- Nguyên nhân: Virus varicella-zoster tái hoạt động trong các dây thần kinh.
- Triệu chứng: Phát ban đỏ, mụn nước dọc theo dây thần kinh, kèm theo cảm giác đau rát, ngứa, tê hoặc châm chích. Đau có thể kéo dài ngay cả khi phát ban đã lành, gọi là đau dây thần kinh hậu zona.
Cách ngăn ngừa cơn đau do zona thần kinh
-
Tiêm vaccine phòng ngừa
- Vaccine thủy đậu: Dành cho trẻ em và người lớn chưa từng mắc bệnh thủy đậu, giúp ngăn ngừa nhiễm virus varicella-zoster.
- Vaccine zona: Khuyến cáo cho người từ 50 tuổi trở lên. Vaccine giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
-
Điều trị sớm khi có triệu chứng
- Thuốc kháng virus: Sử dụng acyclovir, valacyclovir hoặc famciclovir trong vòng 72 giờ đầu sau khi xuất hiện triệu chứng để giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Thuốc giảm đau: Dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm cơn đau.
-
Chăm sóc vùng da bị ảnh hưởng
- Giữ vệ sinh: Rửa nhẹ nhàng vùng da với nước ấm và xà phòng dịu nhẹ.
- Chườm lạnh: Áp khăn lạnh lên vùng da để giảm đau và ngứa.
- Tránh gãi hoặc cọ xát: Để không làm tổn thương thêm vùng da và ngăn ngừa nhiễm trùng.
-
Tăng cường hệ miễn dịch
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất.
- Lối sống khoa học: Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn và giảm căng thẳng.
- Tránh các yếu tố kích thích: Hạn chế stress, không hút thuốc và hạn chế rượu bia.
Khi nào nên gặp bác sĩ
- Xuất hiện triệu chứng nghi ngờ zona như phát ban và đau dọc theo dây thần kinh.
- Đau kéo dài sau khi phát ban đã lành.
- Phát ban xuất hiện gần mắt, có nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực.
- Hệ miễn dịch suy giảm hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
Kết luận
Zona thần kinh có thể gây ra cơn đau kéo dài và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc tiêm phòng vaccine và điều trị sớm khi có triệu chứng là cách hiệu quả để ngăn ngừa và giảm thiểu cơn đau. Nếu bạn hoặc người thân có nguy cơ hoặc dấu hiệu mắc bệnh, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
